FITIR SADAKASININ MİKTARI VE VERİLİŞ ZAMANI

Hamd, yalnızca Allah'adır. Salât ve selâm da Peygamberimiz Muhammed -sallallahu aleyhi ve sellem-'edir.

Rasûlullah
-sallallahu aleyhi ve sellem-'den sâbit olduğuna göre o, fıtır
sadakasını, hurma veya arpadan bir sa' olmak üzere müslümanlara farz
kılmış ve fıtır sadakasının, insanların bayram namazına çıkmalarından
önce verilmesini emretmiştir.

Nitekim Ebu Saîd el-Hudrî'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

{
كُنَّا نُعْطِيهَا فِي زَمَانِ النَّبِيِّ - صلى الله عليه وسلم - صَاعًا
مِنْ طَعَامٍ، أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ، أَوْ
صَاعًا مِنْ زَبِيبٍ } [ رواه البخاري ومسلم ]

"Biz,
Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in zamanında fıtır sadakasını
(fitreyi) yiyecek maddelerinden buğday, hurma, arpa ve kuru üzümden bir
sa' olarak verirdik."[1]

Bir
gurup âlim, hadiste geçen yiyecek maddesini buğday olarak açıklamıştır.
Başka âlimler de hadiste geçen yiyecek maddesinden kastın; hangi türden
olursa olsun, bir belde veya ülke halkının yiyecek olarak kullandığı
gıda maddesidir, diye açıklamışlardır. Bu yiyecek, ister buğday olsun,
ister mısır olsun veyahut da başka bir şey olsun, aynıdır. Doğru olan da
budur. Çünkü zekât, zenginin malını fakirlerle paylaşması ve onları
teselli etmesi demektir.Müslümanın kendi belde veya ülkesinde yenilmeyen
bir yiyeceği fakire vermek sûretiyle onu teselli etmesi gerekmez. Şüphe
yok ki pirinç, Harameyn ülkesinin helal ve nefis bir yiyeceğidir.
Pirinç, hadiste geçen ve fıtır sadakası için geçerli olan arpadan daha
iyidir.Böylece pirincin fıtır sadakası olarak verilmesinde bir
sakıncanın olmadığı anlaşılmış olmaktadır.

Fıtır
sadakasının (fitrenin) miktarı, bütün yiyecek cinslerinden Peygamber
-sallallahu aleyhi ve sellem-'in sa'ı ile bir sa' verilmesi gerekir.
Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in sa'ı ise -sözlüklerde ve
başka yerlerde geçtiği üzere-, iki avucu birleştirerek dört avuç dolusu
miktardır. Bu da ağırlık ölçüsü olarak yaklaşık üç kilogramdır.
Müslüman, kendi belde veya ülkesinin halkının yediği yiyecek olan pirinç
veya başka bir şeyden bir sa' miktarı yiyeceği fıtır sadakası olarak
verirse, -yukarıdaki hadiste zikredilen türlerden olmasa bile-, fıtır
sadakası geçerlidir.Fıtır sadakasını, ağırlık ölçüsü olarak yaklaşık üç
kilogram miktarı vermesinde bir sakınca yoktur.

Fıtır
sadakasının, müslümanlardan küçük, büyük, erkek, kadın, hür ve köle
adına verilmesi gerekir. Anne karnındaki çocuk için fıtır sadakası
gerekmediği konusunda âlimler icmâ etmişlerdir. Fakat Osman b. Affan'ın -Allah ondan râzı olsun- bu konuda fiili gereği, verilmesi müstehaptır.

Yine,fıtır
sadakasının bayram namazından önce verilmesi gerekir.Namazdan sonraya
ertelenmesi câiz değildir.Fıtır sadakasının bayramdan bir veya iki gün
önce verilmesinde bir engel yoktur.Böylece -âlimlerin en doğru olan
görüşlerine göre- fıtır sadakasının verilebileceği ilk vakit, Ramazan
ayının 28. gecesi olduğu bilinmiş olmaktadır. Çünkü Ramazan ayı bazen
yirmi dokuz, bazen de otuz gün olabilir. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in ashâbı, fıtır sadakasını bayramdan bir veya iki gün önce verirlerdi.

Fıtır sadakasının verildiği yerler, fakirler ve yoksullardır.

Nitekim Abdullah b. Abbas'tan -Allah ondan râzı olsun- sâbit olduğuna göre o şöyle demiştir:

{
فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ - صلى الله عليه وسلم - زَكَاةَ الْفِطْرِ
طُهْرَةً لِلصَّائِمِ مِنْ اللَّغْوِ وَالرَّفَثِ، وَطُعْمَةً
لِلْمَسَاكِينِ، مَنْ أَدَّاهَا قَبْلَ الصَّلاَةِ فَهِيَ زَكَاةٌ
مَقْبُولَةٌ، وَمَنْ أَدَّاهَا بَعْدَ الصَّلاَةِ فَهِيَ صَدَقَةٌ مِنْ
الصَّدَقَاتِ } [ رواه أبو داود وحسنه الألباني ]

"Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- fıtır sadakasını (fitreyi), oruçluyu ağzından çıkan her türlü gereksiz ve çirkin sözünden (günahından) arındırmak ve yoksullara gıda olması için farz kıldı.
Kim fıtır sadakasını bayram namazından önce verirse, o kabul olunan bir
sadakadır. Kim de onu bayram namazından sonra verirse, o sadakalardan
bir sadaka olur." [2]

Âlimlerin
çoğunluğuna göre fıtır sadakasını (fitreyi) nakit olarak vermek, câiz
değildir. Bu, delili en doğru olan görüştür. Aksine fıtır sadakasının
yiyecek maddesi cinsinden verilmesi gerekir. Nitekim Peygamber
-sallallahu aleyhi ve sellem- ve ashâbı -Allah onlardan râzı olsun-
böyle yapmışlar ve ümmetin çoğunluğu da böyle hüküm vermiştir.

Allah
Teâlâ'dan, bizi ve bütün müslümanları dîni öğrenmek ve dîn üzere sâbit
kalmakta muvaffak kılmasını, kalplerimizi ve amellerimiz ıslah etmesini
dileriz. Şüphesiz ki O, çok cömerttir, karşılıksız verendir. [3]

Bu,
Şeyh İbn-i Baz'ın -Allah ona rahmet etsin- fıtır sadakası hakkında
ağırlık ölçüsü olarak yaklaşık üç kilo takdir ettiği ölçektir.

[4]

Değerli
âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn de -Allah ona rahmet etsin- fıtır
sadakasını, pirinçten 2100 gram olarak takdir etmiştir.. [5]

Bu görüş ayrılığının sebebi; sa' bir ölçektir, ağırlık ölçüsü birimi değildir..

Âlimlerin
fıtır sadakasını kilogram olarak takdir etmelerine gelince, bu daha
kolay ve miktarı bulmaya daha yakın olduğu içindir.

Bilindiği
gibi, tahıl ürünleri ağırlık olarak birbirinden farklılık
arzeder.Kimisi daha hafif, kimisi daha ağır, kimisi de orta
ağırlıktadır.Hatta bir tahıl ürünününde bir sa'ın ağırlığı bile,
farklıdır.Örneğin yeni mahsül, kilo olarak eski mahsülden daha ağır
gelir.Bunun için bir kimse ihtiyatlı davranıp fıtır sadakasını fazla
verirse, daha ihtiyatlı ve daha güzel olur. [6]

Nitekim İbn-i Kudâme -Allah ona rahmet etsin-, ürünlerin zekâtının nisabını, buna yakın bir şekilde zikretmiştir. [7]

Yine de en iyisini Allah Teâlâ bilir..




[1] Buhârî



[2] Ebu Dâvûd rivâyet etmiş, Elbânî de 'Sahîhu Ebî Dâvûd'da 'hadis, hasendir' demiştir.



[3] Mecmûu Fetâvâ'ş-Şeyh İbn-i Baz, cilt: 14, sayfa: 200



[4] İlmî Araştırmalar ve Fetvâ Dâimî Komitesi fetvâları, cilt: 9, sayfa: 371



[5] Muhammed b. Salih el-Useymîn, 'Zekât ile ilgili fetvâlâr', sayfa: 274-276



[6] El-Muğnî, cilt:4, sayfa: 168



[7] İbn-i Kudâme, "el-Muğnî", cilt: 4, sayfa: 168



1.
FITIR SADAKASININ MİKTARI VE VERİLİŞ ZAMANI
84.2 KB


2.
FITIR SADAKASININ MİKTARI VE VERİLİŞ ZAMANI
534 KB